Het bedrijf - Geschiedenis
De geschiedenis van Yara Sluiskil begon in 1929. In dat jaar startte de Nederlandse Stikstof Maatschappij (NSM), opgericht als La Compagnie Néerlandaise de l'Azôte (CNA) door het Italiaanse concern Montecatini, de al bestaande cokesfabriek te Sluiskil (ACZC) en de Brusselse Société Evence Coppée & Cie. De keuze voor Sluiskil was ingegeven door de aanwezigheid van een cokesfabriek in deze plaats. Bij de productie van cokes kwam namelijk cokesovengas vrij, dat als grondstof kon worden gebruikt voor de aanmaak van ammoniak. Ammoniak was op zijn beurt weer een belangrijk bestanddeel voor de productie van kunstmest.
De NSM begon haar productie in Sluiskil in 1930. De capaciteit was dan 58 kton stikstof per jaar. Aan het begin van de oorlog werkten er bijna 800 mensen.
Tijdens de oorlog was de fabriek diverse keren doelwit van bombardementen. Vanwege de mogelijke productie van springstof (via kunstmest) was het complex doelwit van zowel de Duitsers als de Engelsen. Aan het eind van de oorlog werden belangrijke onderdelen door de Duitsers o.a. naar Duitsland verscheept. Na de oorlog was de invoering van het aardgas vanaf 1966 een belangrijke factor in de doorgroei van de fabriek.
In 1963 fuseerde een van de moederbedrijven, Montecatini, met het eveneens Italiaanse bedrijf Edison tot Montedison. Daarna werd Montedison voor 67% aandeelhouder, het Engelse ICI voor 25% en een Frans Staalbedrijf de laatste 8%. Het Sluiskilse bedrijf ging door onder de naam Nederlandse Stikstof Maatschappij (NSM). Dat duurde tot 1979, toen het bedrijf weer van eigenaar veranderde. Het was de Noorse gigant Norsk Hydro die het bedrijf overnam. Na een aantal jaren werd de naam in 1989 gewijzigd in Hydro Agri. Die bleef tot in 2004, toen Norsk Hydro haar kunstmestactiviteiten verzelfstandigde in het bedrijf Yara International ASA.
Yara Sluiskil is nu onderdeel van het Noorse Yara International. Het concern heeft vestigingen in 52 landen wereldwijd en verkoopt haar producten in meer dan 150 landen. In totaal werken er momenteel bijna 13.000 mensen.
Uitstoot
De vier bedrijven die in North Sea Port de grootste uitstoot van broeikasgassen veroorzaken zijn: ArcelorMittal (ingeschat op 8mio ton CO2), Dow Terneuzen (ingeschat op 4mio ton CO2),
en Zeeland Refinery (ingeschat op 1,5mio ton CO2).
De doelstellingen va North Sea Port kunnen dus niet los worden gezien van wat exact die bedrijven doen.
Wat zijn de plannen?
Yara Sluiskil is eveneens van plan de geproduceerde CO2 van haar waterstoffabrieken af te vangen en per schip te vervoeren naar ondergrondse opslag voor de kust van Noorwegen. Tevens is Yara voornemens enkele procesverbeteringsprojecten uit te voeren. De voorziene reductie in CO2-uitstoot door Yara ligt daarmee rond de -30% in 2030.
Waar staan we (algemeen)?
Binnen de stuurgroep van het Nederlands Ministerie van Economische Zaken en Klimaat zijn alvast op basis van een rapport zorgen te noteren:
- 15 bedrijven (de grootste uitstoters in Nederland) vallen binnen wat noemt een Maatwerkaanpak, noem het een afgestemd gedetailleerd plan.
- Verschillende bedrijven ervan zijn terughoudend over het delen van business cases en er mankeert transparantie over investeringsbesluiten.
- Verduurzamingsprojecten worden veelal uitgesteld, waardoor de 2030 doelstelling verder uit zicht raakt.
Ook informatie vanuit de Zeelandse overheid klinkt niet optimistisch:
Waar staat Yara?
Yara in Sluiskil voerde in maart 2025 als eerste bedrijf ter wereld CO2 af naar het buitenland. In Noorwegen wordt de CO2 in de zeebodem gepompt. Maar hoe werkt het en waarom doet Yara in Sluiskil het? Yara in Sluiskil behoort tot de tien fabrieken die de meeste CO2-uitstoten. Met dit nieuwe systeem wordt CO2 niet meer uitgestoten, maar juist opgevangen. Yara maakt er vloeibare CO2 van, dat als voordeel heeft dat het zo makkelijk is te transporteren. Dit jaar (2025) moest de verscheping van de CO2 van Sluiskil naar Noorwegen van start gaan, wat dus ook het geval was. Het schip Northern Pathfinder gaat via de sluizen van Terneuzen en de Westerschelde de Noordzee op. Het is de bedoeling dat de CO2-schepen op het schiereiland Øygarden, ten westen van Bergen, aanmeren. Vervolgens wordt de CO2 overgepompt in buffertanks. Daar pompt een bedrijf het bijna drie kilometer diep de zeebodem in.
In de zeebodem komt het niet in een holle ruimte terecht, maar in een steenlaag. Het lijkt of daar geen ruimte in zit, maar toch zijn er kleine gaatjes. In de gaatjes van de stenen in de zeebodem wordt die CO2 dan opgeslagen.
Dat alleen is echter onvoldoende, want het is ook belangrijk dat er boven de steenlaag een laag klei zit. Dat heeft namelijk als eigenschap dat er juist geen gaatjes in zitten, waardoor de vloeibare CO2 niet kan ontsnappen. Eigenlijk werkt die klei dus als een soort van deksel.
Op zijn minst worden er voor Yara dus grote stappen gezet.