DeciWalk: Klein Rusland

IMG_0243

Afstand: 1,21km

Duur: +/-20min

Moeilijkheidsgraad: Makkelijk

Onze beoordeling: ***

Vertrek en eindpunt: Wij parkeerden in de Strijderslaan, maar parkeren is geen probleem - er is supplementaire parking (vakken) aan het gesloten café "'t Klein Rusland" aan het Koophandelsplein.

Parkeren: Verschillende mogelijkheden

Je kan hier de gpx downloaden.

Afstand: 1,21km

IMG_0242
Scherm­afbeelding 2025-04-06 om 17.37.30

Waarom wandelen?

Klein Rusland is een atypische DeciWalk. Geen natuur, wel vervallen erfgoed gekoppeld aan een groot stuk geschiedenis van Zelzate en een deel van de haven.

De wandeling zelf

Zoals gezegd: de wandeling is niet voor iedereen. Zij die echter houden van vergane glorie, gemiste kansen en een stevig verhaal zullen zich hier geen moment vervelen.

De sociale woonwijk Klein Rusland werd in 1921-1928 te Zelzate opgetrokken als één van de eerste modernistische tuinwijken in ons land en in Europa, naar ontwerp van Huib Hoste en Louis Van der Swaelmen. De wijk kampt al meer dan twintig jaar met ernstige leefbaarheidsproblemen. De combinatie van de ruimtelijk geïsoleerde ligging van de wijk, te midden van infrastructuur en industrie, en de slechte toestand van de woningen maakt dat minstens 1/3 van de 220 woningen leegstaan. De wijk veroudert in fors tempo en de sociale cohesie die er tot enkele jaren geleden nog was, is zo goed als verdwenen.  Ooit was de wijk een toonbeeld van vernieuwende architectuur, een groene tuinwijk, maar dat is een ver verleden.

Recent nog werd door de Vlaamse Regering beslist om een oplossing te zoeken voor de wijk waarbij "waardevol afscheid kan worden genomen van de huidige wijk" en waarbij de huidige bewoners een kwalitatieve woonoplossing krijgen binnen het bestaande woongebied van Zelzate.

De architecturale en urbanistische uitwerking van Klein Rusland stond in de jaren 20 van de 20ste eeuw aan de spits van de internationale ontwikkelingen in het genre. De architectuur van de wijk is beïnvloed door de De Stijlvormgeving doordat de ontwerper Huub Hoste een tijd voordien in Nederland verbleef.

De gekoppelde woningen aan het Kardinaal Mercierplein 3-4 en 15-16 zijn beschermd als monument.

Na de verbreding en uitdieping van het zeekanaal Gent-Terneuzen tussen 1870 en 1885 nam de industrialisatie van Zelzate een hoge vlucht. Om industriearbeiders te huisvesten, werd in 1920 een sociale huisvestingsmaatschappij gesticht (Société Coopérative Locale des Habitations à Bon Marché de Selzaete) onder impuls van de staat, de provincie en de gemeente, en met medewerking van lokale industriëlen. De eerste realisatie van deze maatschappij was de cité industrielle op gronden gelegen aan de linkeroever van het Kanaal Gent Terneuzen, in de buurt van de scheikundige bedrijven. De wijk zou echter vrij snel bekend worden als Klein Rusland.

De naam Klein Rusland verwijst naar de Russische ingenieurs Dimitri Peniakoff (1865-1925), directeur van de nabijgelegen aluminiumfabriek en van de betrokken huisvestingsmaatschappij, en Alexis Veretennicoff (1860-1927), een afgezet gouverneur van de provincie Kiev (destijds smalend Klein Rusland genoemd), die als vluchteling in Zelzate terechtkwam en door bemiddeling van Peniakoff opzichter werd bij de bouw van de wijk. Veretennicoff en zijn vrouw, de Servische prinses Vera Ratch, werden ook de eerste bewoners van de wijk (Dimitri Peniakofflaan 1). In 1992 werd in de gevel van Dimitri Peniakofflaan 1 een oude gedenksteen ingemetseld met de tekst: "Dimitri Peniakoff 1866-1925/ Fondateur Animateur de Cette Cité/ Stichter en Bezieler Dezer Stede". Daarnaast werd de naam Klein-Rusland ook populair als verwijzing naar het vervreemdend karakter van de wijk (omwille van het collectivistisch karakter en de modernistische vormgeving), en naar de vermeende (linkse) politieke overtuiging van de bewoners, "(Klein) Ruslanders" genoemd.

De wandeling op de gpx zorgt ervoor dat je een goede indruk krijgt van Klein Rusland, maar het staat natuurlijk iedereen vrij om af te wijken van het parcours. Zich oriënteren vormt hier geen probleem. Wij vertrokken in de Strijderslaan en liepen verder naar de Albert Mechelinckstraat en Achille De Clercqlaan. We maken in het noorden een bocht achter de huizen, steken de Dimitri Peniakofflaan over (voor zij die tijd hebben, is het een aanrader hier heen en terug te wandelen) naar het mooie Kardinaal Mercierplein. Van hieruit slalommen we achter de huizen richting het gesloten café "'t Klein Rusland" en zo retour naar de Strijderslaan.

IMG_0241

Leuk om te weten

In Klein Rusland werden opnames gedaan voor verscheidene films, waaronder Noordzee, Texas en Groenten uit Balen.

Verken meer DeciWalks en leer de rijke omgeving van North Sea Port kennen!

Werk mee

Zin in een leuk avontuur in een omgeving vol verrassingen?